حلال و بابرکت معامله کنیم | بررسی احکام داد و ستد در اسلام
«معاملات» در فقه اسلامی به چهار قسم تقسیم می‌شوند: معامله حرام مانند تقلب، تدلیس و غش در معامله؛ معامله واجب مانند همه فعالیت‌هاى اقتصادى که نظام و قوام جامعه اسلامی بر آن متوقف است.
به گزارش شهرآرانیوز؛ اسلام به‌عنوان دین خاتم و با داعیه نجات و سعادت بشر و چشاندن طعم شیرین حیات طیبه به انسان، با احکام تکلیفی واجب و حرام، مستحب و مکروه و مباح در تلاش است تا راه صحیح را پیش پای ما بگذارد و رفتار صحیح در عرصه‌های مختلف را یادمان بدهد. ازجمله زمینه‌های مورد تأکید اسلام که برای آن باید‌ها و نباید‌هایی دارد و به آن توصیه می‌کند، احکام مربوط به معامله است که در ادامه برخی از آنها را مرور می‌کنیم.
اقسام معامله در اسلام
«معاملات» در فقه اسلامی به چهار قسم تقسیم می‌شوند: معامله حرام مانند تقلب، تدلیس و غش در معامله؛ معامله واجب مانند همه فعالیت‌هاى اقتصادى که نظام و قوام جامعه اسلامی بر آن متوقف است؛ معامله مستحب مثلا اگر فروشنده‌اى جنس را به مشترى فروخت و همه خیارات معامله را اسقاط کرد، ولى بعد مشترى یا خریدار پشیمان شد و درخواست فسخ معامله را کرد، برهم‌زدن معامله کار مستحب و شایسته‌ای است و معامله مکروه مانند ورود به معامله شخصی دیگر که شایسته نیست.
قسم، برکت معامله را می‌برد
از امام‌صادق (ع) نقل شده است که فرمودند: «هرکه مى‌خواهد تجارت کند، باید با مسائل دینش آشنا شود تا حلال و حرام را از هم بازشناسد و کسى که قبل از فراگیرى احکام دینش دادوستد کند، در کارهاى شبهه‌ناک غوطه‌ور خواهد شد. (احکام اسلامى، ص۱۵۹)» سوگندخوردن در هر کاری ازجمله معامله مکروه است و انسان نباید برای هر چیزی سوگند بخورد. از امام‌کاظم (ع) روایت است که فرمودند: «کسی که هنگام خریدوفروش همواره قسم می‌خورد، خداوند در قیامت نظر رحمت به او نمی‌کند. (کافی، ج۵، ص۱۶۲، ح۳)» حضرت علی (ع) نیز فرموده‌اند: «در معاملات قسم نخورید، زیرا هرچند کالا را به فروش می‌رساند، برکتش را می‌برد.»
احکام معامله را یاد بگیرید
خریدوفروش که در اصطلاح فقهی به آن «بیع» گفته می‌شود، از مهم‌ترین و متداول‌ترین قراردادهاى اقتصادى میان مردم است و نقش بسیار مهمى در روابط اجتماعى دارد. این عمل هم مانند فعالیت‌های دیگر باید در محدوده مقررات اسلام باشد؛ بنابراین یادگیرى احکام آن پیش‌شرط دادوستد صحیح است.
امیرالمؤمنین (ع) به مردی که در پى کسب‌وکار بود، فرمودند: آیا از احکام دینى خود اطلاع دارى؟ مرد گفت: پس از کار، چنین خواهم کرد. حضرت فرمودند: واى به حالت! نخست احکام (خریدوفروش) را بیاموز، سپس به تجارت بپرداز؛ زیرا هرکس خریدوفروش کند و از حلال و حرام آن نپرسد، مکرر در (آلودگى) ربا فرومى‌رود. (وسائل‌الشیعه، ج۱۲، ص۲۸۳)
خریدوفروش‌های حرام
بنا بر احکام اسلام، خریدوفروش چیزهاى نجس مانند شراب و ملحقات آن، مردار و خون و خوک و سگ حرام است، مگر اینکه منفعت معتنابه حلالى داشته باشد، مانند مدفوع نجس برای کود درخت و سگ برای شکار. همچنین، خریدوفروش آلات لهو مثل دف و نى و امثال آن و بت و صلیب و شطرنج و فروختن سلاح به دشمنان دین. خریدوفروش ربوی و وام ربوی و هر معامله ربوی، چون اعلان جنگ با خداست، برکت ندارد و افزایش ظاهری آن بلای جان رباخوار می‌شود. (بقره: ۲۷۸؛ آل‌عمران: ۱۳۰؛ نسا: ۱۶۱)
اندازه را مشخص کنید
از دیگر شرایط صحت معامله آن است که مقدار و اندازه کالا و بها از حیث شمارش و وزن و کیل و متراژ و دیگر اندازه‌ها نزد دوطرف معامله معلوم باشد، مگر اینکه کالا یا بها از چیز‌هایی باشد که به دیدن مشخص باشد، مثل باغ و مانند آن که باید پیش از معامله مشاهده شود. همچنین، از دیگر احکام و آداب تجارت آن است که کالا همان‌طور که هست، معرفی شود و اگر عیبی دارد، بیان شود. (کافی، ج ۵، ص ۱۵۰، ح ۲)
آدابی که به معامله برکت می‌دهد
آگاهى کامل از احکام شرعى خریدوفروش، مشتریان و مراجعان را به یک چشم نگریستن، پذیرفتن پشیمانی در معامله، بیان عیوب کالا، فریب‌ندادن مشتری، آسان‌گرفتن و سخت‌گیرى‌نکردن در معامله و در بها، تغییر‌ندادن ترازو و پیمانه، مدح‌نگفتن کالای خودمان و تحقیر نکردن کالای دیگری، دریافت‌نکردن سود بیش از حد و اندازه، دخالت‌نکردن در معامله با برادر دینی، پرهیز از احتکار و نفروختن کالا برمبناى خرید (بگوید: این کالا را فلان درصد بیشتر یا کمتر از خرید آن مى‌فروشم) از دیگر آداب و مستحباتی است که به معاملات ما برکت می‌دهد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
